Natuurbranden hebben een aanzienlijke impact op ecosystemen en beïnvloeden daarmee ten diepste het aanpassingsvermogen en de evolutie van wilde dieren. Belangrijk is de vraag of deze organismen hun evolutie kunnen versnellen om de groeiende frequentie van natuurbranden bij te houden.
De toename van natuurbranden
Europa wordt regelmatig geteisterd door hevige bosbranden, met name in het zuiden, waar duizenden hectaren natuur al in vlammen zijn opgegaan. Door de opwarming van de aarde en veranderingen in het landgebruik nemen deze branden in frequentie toe, zowel nu als in de toekomst. Wetenschappers spreken zelfs van een nieuw tijdperk: het Pyroceen, ofwel het tijdperk van het vuur.
De rol van vuur in de evolutie
Volgens professor Gavin Jones, een ecoloog van het Rocky Mountain Research Station, heeft vuur altijd al een cruciale rol gespeeld in de ontwikkeling van ecosystemen. Elk stuk land met vegetatie en een mogelijke ontstekingsbron heeft een bepaald brandregime, een patroon van brand en herstel. Deze cycli hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van specifieke kenmerken bij planten en dieren, vooral in ecosystemen waar vuur regelmatig voorkomt.
Dieren passen zich op verschillende manieren aan aan brandregimes. De meest voorkomende aanpassing is die van gedrag; dieren leren om branden vroeg op te merken en erop te reageren. Sommige dieren, zoals de Californische gevlekte bosuil, profiteren zelfs van de gevolgen van bosbranden om in meer open gebieden te jagen. Morfologische en fysiologische aanpassingen zijn minder gebruikelijk, maar komen vooral voor bij insecten. Een voorbeeld hiervan is de zwarte vuurkever, die in staat is om infrarood te detecteren.
Het bijbenen van evolutie
Hoewel het duidelijk is dat dieren zich in het verleden hebben kunnen aanpassen aan brandregimes, is het minder zeker of ze de huidige snelle toename in de frequentie en intensiteit van branden kunnen bijbenen. Professor Jones is voorzichtig optimistisch en stelt dat evolutie snel kan gaan - de dieren die een brand overleven, hebben betere kansen om toekomstige branden te overleven. Echter, evolutie blijft een onvoorspelbaar proces en het blijft onzeker welke richting de aanpassingen op zullen gaan.
