De James Webb-telescoop heeft een verrassende ontdekking gedaan bij een van de meest beroemde supernova's, SN 1987A. Ondanks decennia van observaties zijn er nu nieuwe kenmerken waargenomen: eigenaardige 'halve maantjes'.
Beroemde supernova SN 1987A
SN 1987A is zonder twijfel een van de meest bekende en grondig onderzochte supernova's in de geschiedenis van de astronomie. Gelegen in de Grote Magelhaense Wolk, onze galactische buur, is deze supernova slechts 168.000 lichtjaar van ons vandaan. Deze supernova, ontdekt in 1987, heeft sindsdien de fascinatie van astronomen gewekt en is een van de meest opvallende objecten aan onze nachtelijke hemel.
De supernova-explosie van SN 1987A was bijzonder omdat het licht van de explosie de Aarde bereikte op 23 februari 1987. De explosie was nog bijzonderder omdat het de dichtstbijzijnde supernova was in bijna 400 jaar. De ster die ontplofte was een blauwwitte superreus die 40 keer groter was dan de zon. Door de explosie bereikte SN 1987A een magnitude van 2,8, waardoor het object vanaf het zuidelijk halfrond met het blote oog te zien was.
Op de foto die door de Webb-telescoop is gemaakt, is duidelijk een heldere 'parelketting' zichtbaar die het blauwe gebied omringt. Deze parelketting grenst aan twee vage armen die zich in de vorm van een zandloper naar buiten uitstrekken. Het is bekend dat deze ring gevormd werd uit materiaal dat tienduizenden jaren voor de explosie werd uitgestoten. De ring bevat heldere, hete plekken, de zogenaamde 'parels', die ontstonden toen de schokgolf van de explosie de ring kruiste.
Ontdekking van halve maantjes op SN 1987A
Ondanks dat verschillende telescopen, zoals Hubble en Spitzer, al de structuren van SN 1987A hadden waargenomen, zorgde de ongeëvenaarde gevoeligheid van de Webb-telescoop voor een verrassende ontdekking. De onderzoekers ontdekten kleine 'halve maantjes' op SN 1987A, een kenmerk dat nog niet eerder was opgemerkt. Men vermoedt dat deze halve maantjes deel uitmaken van de buitenste gaslagen die door de supernova-explosie naar buiten zijn geschoten.
Webb's hoge resolutie onthult nieuwe inzichten
De nieuwe waarnemingen van de Webb-telescoop, dankzij zijn ongekende hoge resolutie, bieden interessante nieuwe aanwijzingen over hoe supernova's in de loop van de tijd evolueren. Hoewel de inmiddels gepensioneerde Spitzer-telescoop SN 1987A bijna zijn hele leven in infrarood heeft geobserveerd en belangrijke inzichten heeft opgeleverd, heeft Spitzer nooit het niveau van precisie en detail van Webb kunnen evenaren.
Onopgeloste mysteries van SN 1987A
Ondanks tientallen jaren van onderzoek zijn er nog steeds onopgeloste mysteries rond SN 1987A. Een van deze mysteries betreft de neutronenster die volgens de theorieën gevormd zou moeten zijn in de nasleep van de explosie. Net als Spitzer zal de Webb-telescoop de iconische supernova blijven bestuderen om hopelijk meer duidelijkheid te krijgen over deze mysteries en over de intrigerende, nieuw ontdekte halve maantjes.
