De zomer van 2023 wordt gekenmerkt door een golf van hitterecords en kan een voorbode zijn van mogelijk al ingezette onomkeerbare klimaatrampen. Hier ontrafelen we vijf cruciale kantelpunten die mogelijk al overschreden zijn door de opwarming van de aarde.
Opwarming van de aarde leidt tot recordbrekende zomer
In de zomer van 2023 is er een stroom van hitterecords die aantoont dat de gevolgen van klimaatverandering steeds zichtbaarder worden op wereldschaal. Met temperaturen tot bijna 49 graden in Sicilië en de ergste bosbranden ooit in Canada, worden de dreigende klimaatrampen steeds tastbaarder. De opwarming van de aarde verhoogt de kans op onomkeerbare klimaatrampen, en mogelijk zijn al vijf van deze kritieke kantelpunten overschreden.
Onomkeerbare klimaatrampen dreigen
De voortdurende opwarming van de aarde kan leiden tot onherstelbare klimaatrampen die het leven op aarde ingrijpend zouden kunnen veranderen. Een zorgwekkend voorbeeld is het mogelijke verval van het Amazone regenwoud tot savannegebied. Volgens een uitgebreide literatuurstudie in het tijdschrift Science zijn er mogelijk al enkele van deze kantelpunten overschreden, wat betekent dat we ons op een kritiek moment in de klimaatgeschiedenis bevinden.
Een van de mogelijke kantelpunten is het smelten van de Groenlandse ijskap. Als het volledige ijs van Groenland in zee zou belanden, zou de zeespiegel potentieel met meer dan 7 meter kunnen stijgen. Dit zou desastreuze gevolgen hebben voor landen die grotendeels onder de zeespiegel liggen, zoals Nederland. Volgens de wetenschappers van Science is het mogelijk dat dit kantelpunt al is bereikt, wat betekent dat we nu afhankelijk zijn van de hoop dat de omstandigheden niet verder verslechteren.
Een ander kritiek kantelpunt is het smelten van de West-Antarctische ijskap. Als deze ijskap volledig zou smelten, zou de zeespiegel met meer dan 3,3 meter stijgen. Volgens de onderzoekers van Science kan dit proces mogelijk al niet meer worden gestopt. Dit benadrukt wederom het kritieke moment waarop we ons bevinden in de strijd tegen de klimaatverandering.
Afsterven koraalriffen: gevolgen voor voedselketen
Het derde cruciale kantelpunt is het afsterven van het tropische koraalrif. Koraalriffen, die in symbiose leven met algen, kunnen niet goed tegen de snelle opwarming van het zeewater. Als de algen sterven, verliest het koraal zijn kleur en sterft het uiteindelijk af. Dit kan de voedselketen verstoren, aangezien veel zeedieren in of nabij het koraal leven. Veel van deze dieren worden ook door mensen gegeten. Daarom kan het afsterven van het koraal ook de mensheid raken. Ook dit kantelpunt is mogelijk al onomkeerbaar, aldus de onderzoekers.
Ontdooien permafrost: broeikasgassen komen vrij
Het vierde kantelpunt is het volledig ontdooien van permafrost, een bevroren ijslaag in moerasgebieden bij de Noordpool. Deze ijslaag bevat duizenden jaren oude gassen en vergane plantenresten die, bij ontdooien, broeikasgassen zoals CO2 en methaan vrijlaten. Dit kan de opwarming van de aarde aanzienlijk versnellen en nog meer klimaatrampen veroorzaken. Volgens de onderzoekers is dit proces mogelijk al onomkeerbaar.
Stilvallen Labradorzeestroom: mogelijke afkoeling dreigt
Het laatste cruciale kantelpunt is het stilvallen van de Labradorzeestroom. Als deze stroom zou stoppen, zou de toevoer van warm zeewater naar West-Europa vertragen, wat tot een potentiële afkoeling zou leiden. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de landbouw en energiesector. Volgens de onderzoekers van Science kan dit kantelpunt al zijn bereikt bij de huidige opwarming van 1,1 graden Celsius ten opzichte van pre-industriële tijden.
