Heb je ooit het gevoel gehad dat je minder sterren ziet dan je gewend was? Dit gevoel heeft nu een naam: 'noctalgie'. Het verwijst naar het verdriet dat gepaard gaat met het verlies van onze nachthemel, een fenomeen dat grotendeels te wijten is aan lichtvervuiling en de groei van satellietconstellaties.
Noctalgie: Het nieuwe woord voor sterrenverdriet
Een nieuwe term die opduikt in de wereld van astronomie is 'noctalgie'. Deze term verwijst naar het verdriet dat we ervaren door de verandering en het verlies van onze nachthemel. Dit fenomeen, grotendeels veroorzaakt door de groei van stedelijke gebieden en de resulterende lichtvervuiling, heeft de sterrenhemel drastisch veranderd in de afgelopen decennia. Waar vroeger honderden sterren zichtbaar waren, zien we er nu slechts een fractie van.
Skyglow: Hoe lichtvervuiling onze sterren verbergt
Het kunstlicht dat we 's avonds en 's nachts gebruiken in onze huizen, straten en gebouwen zorgt ervoor dat steeds meer sterren aan de nachtelijke hemel verdwijnen. Dit fenomeen, ook wel bekend als 'skyglow', is vooral prominent in stedelijke gebieden. Het resultaat? Een nachthemel die slechts een schaduw is van wat het ooit was.
Satellieten: Een groeiend probleem voor astronomen
Naast de lichtvervuiling op aarde is er nog een andere bron van lichtvervuiling die de sterrenkijkervaring verstoort: satellieten. De lichtsporen van deze (commerciële) satellieten hinderen de observaties van astronomen. Dit probleem wordt alleen maar groter naarmate er meer satellieten worden gelanceerd, zoals te zien is bij het Zwicky Transient Facility (ZTF).
De wetenschappelijke gemeenschap is niet van plan om passief toe te kijken hoe onze nachthemel verdwijnt. Onderzoekers roepen op tot actie om de lichtvervuiling te bestrijden. Een van de voorgestelde oplossingen is om de nachthemel als cultureel erfgoed te bestempelen en te beschermen. De nachthemel heeft immers al millennia een grote invloed op de mensheid, van het beïnvloeden van onze kunst en mythes tot het dienen als navigatie-instrument voor onze voorouders.
Maar het is niet alleen de mens die last heeft van lichtvervuiling. Ook dieren die aangepast zijn aan een leven in het donker, zoals bepaalde vogelsoorten, amfibieën en insecten, kunnen ernstig worden verstoord door het overvloedige licht. Dit kan hun gedrag en levenscyclus verstoren, met potentieel verstrekkende ecologische gevolgen.
