Voor de eerste keer hebben wetenschappers een virus waargenomen dat zich vastklampt aan een ander virus om te overleven, een fenomeen dat onverwacht werd ontdekt tijdens een universitair onderzoek. Deze bijzondere gedragingen van virussen kunnen nieuw licht werpen op hoe we ze kunnen bestrijden.
Onverwachte ontdekking: virus 'omhelst' ander virus
Wat begon als een routine schoolopdracht aan de Universiteit van Maryland heeft geleid tot een onverwachte ontdekking in de wereld van de virologie. Studenten moesten een bacteriofaag, een virus dat bacteriën kan doden, isoleren en sequencen. Tijdens dit proces kwamen ze echter genetisch materiaal tegen dat afkomstig leek te zijn van een tweede, onbekend organisme. Verbaasd zagen de onderzoekers onder de microscoop dat twee bacteriofagen aan elkaar vastgeklampt waren, een gedrag dat nog nooit eerder was waargenomen.
Het is niet nieuw dat virussen andere virussen nodig hebben voor hun voortbestaan. Dergelijke virussen worden satellietvirussen genoemd, terwijl de virussen die hen helpen 'helpers' worden genoemd. Helpers kunnen een satellietvirus bijvoorbeeld helpen bij het kopiëren van zijn DNA of het creëren van een eiwitmantel. Tot nu toe werd aangenomen dat deze samenwerking vrij afstandelijk was, vereiste alleen dat beide virussen in elkaars nabijheid waren.
Noodzakelijke 'omhelzing' voor overleving
Een diepere duik in het genoom van de satelliet, helper en gastheer onthulde de noodzaak van deze 'omhelzing'. Het satellietvirus kan niet op eigen kracht het genoom van zijn gastheer binnendringen; daarvoor heeft het de helper nodig. Dit betekent dat het virus elke keer als het een gastheer binnendringt, in de aanwezigheid van de helper moet zijn om het genoom van de gastheer binnen te kunnen dringen en zich te kunnen vermenigvuldigen. Volgens onderzoeker Ivan Erill is 'vastklampen' in dit geval totaal logisch.
Verder onderzoek toonde aan dat deze 'omhelzingen' tussen virussen veelvuldig voorkomen. Van de 50 geobserveerde helper-virussen, hadden er 40 een satellietvirus om hun 'nek' hangen. Daarnaast bleek uit onderzoek dat dit symbiotische gedrag waarschijnlijk al heel oud is, met het satellietvirus en zijn helper die al zeker 100 miljoen jaar co-evolueren.
Lessen uit de virale wapenwedloop
De voortdurende evolutionaire 'wapenwedloop' tussen helper- en satellietvirussen kan ons mogelijk inzicht geven in nieuwe manieren om virussen te bestrijden. Door te kijken hoe deze virussen met elkaar omgaan, kunnen we mogelijk strategieën ontdekken om virussen te neutraliseren. Verdere studies zijn nodig om te onderzoeken hoe deze 'omhelzende' virussen precies interageren en of ze betrokken zijn in een evolutionaire wapenrace.
