Het zee-ijs rond Antarctica is op een historisch laag niveau, met mogelijk grote gevolgen voor de zeespiegelstijging. Deze uitzonderlijke situatie trekt de aandacht van wetenschappers en roept vragen op over de rol van klimaatverandering.
Ongekende daling van zee-ijs rond Antarctica
Het is hartje winter op de Zuidpool, de tijd van het jaar dat het zee-ijs normaal gezien flink aangroeit. Dit jaar is dat echter niet het geval. Volgens het KNMI was er begin deze maand ruim 2,6 miljoen vierkante kilometer minder zee-ijs rond Antarctica dan normaal. Dat is meer dan zestig keer de oppervlakte van Nederland. 'Dit gaat alle records te buiten', zegt Roderik van de Wal, hoogleraar zeespiegelstijging aan de Universiteit Utrecht.
Smeltend zee-ijs en zeespiegelstijging
Hoewel smeltend zee-ijs niet direct bijdraagt aan de zeespiegelstijging, speelt het wel een indirecte rol. Als het zee-ijs verdwijnt, wordt het water rond het continent warmer. Dit kan ertoe leiden dat de ijsplaten die voor de kust drijven smelten. Deze platen vormen een beschermingsmuur die het landijs op Antarctica op zijn plaats houdt. Als deze verdwijnen, kan het landijs afbreken of smelten, wat resulteert in een stijging van de zeespiegel.
Weersomstandigheden en verminderde ijsaangroei
Het is moeilijk om de exacte reden van de verminderde aangroei van zee-ijs aan te wijzen, maar het is waarschijnlijk gerelateerd aan veranderde weersomstandigheden boven Antarctica. Volgens Dewi Le Bars, klimaatonderzoeker bij het KNMI, is de westenwind de afgelopen jaren sterker geworden. Deze wind duwt het koudere oppervlaktewater naar het noorden, waardoor het warmere water uit de diepte naar boven komt en het ijs minder goed kan aangroeien.
Hoewel het niet zeker is in hoeverre klimaatverandering bijdraagt aan de verminderde aangroei van zee-ijs, creëert het wel de omstandigheden waaronder dit soort records makkelijker worden gebroken. De aarde en het zeewater worden warmer. Echter, de huidige afname van het zee-ijs is zo extreem dat klimaatverandering niet de enige verklaring kan zijn. Andere factoren, bijvoorbeeld de terugkeer van het weerfenomeen El Nino, kunnen ook van invloed zijn.
Het is bijna onvoorstelbaar dat de afname van zee-ijs zich volgend jaar opnieuw op deze schaal zal voordoen, stelt klimaatonderzoeker Le Bars. Veranderingen in het weer kunnen bijdragen aan de aangroei van het ijs, maar er kan ook iets blijvends zijn veranderd. Hoe dan ook, door klimaatverandering wordt verwacht dat er in de toekomst, over tien of twintig jaar, minder zee-ijs zal zijn dan nu, met alle gevolgen van dien.
