De ster Betelgeuze, helderste ster in het wintersterrenbeeld Orion, staat op het punt om te exploderen, een supernova te worden. Het is echter onduidelijk wanneer dit precies zal gebeuren. Zal het in onze levensduur zijn, of zijn we honderdduizenden jaren te vroeg?
De instabiele reus Betelgeuze
De rode reus Betelgeuze, ongeveer 15 keer zwaarder dan de zon en 900 keer zo groot, is een van de helderste sterren aan de hemel, gelegen op slechts 640 lichtjaar afstand. Ondanks zijn instabiliteit en trage pulsaties, is het nog onduidelijk wanneer deze ster zal exploderen en een supernova zal worden. De term 'op het punt' in de sterrenkunde kan betekenen 'binnen ongeveer honderdduizend jaar', maar sommige astronomen geloven dat de explosie zelfs deze eeuw nog kan plaatsvinden.
Het mysterie van The Great Dimming
Eind 2019 werd opgemerkt dat Betelgeuze aanzienlijk zwakker werd, een fenomeen dat sindsdien bekend staat als The Great Dimming. Ondanks de initiële zorgen, bleek de ster een enorme stofwolk te hebben uitgestoten die vooral het zuidelijk halfrond van de ster verduisterde. Hoewel dit fenomeen veel onderzoek heeft gegenereerd, blijft het een raadsel in welke fase van zijn stervensproces Betelgeuze zich bevindt.
Het einde van de koolstofverbrandingsfase?
Hideyuki Saio van de Japanse Tohoku-universiteit suggereert dat Betelgeuze zich al in de laatste fase van zijn koolstofverbrandingsproces bevindt, gebaseerd op de complexe helderheidsvariaties van de ster. Als dit het geval is, zou het kunnen betekenen dat de ster binnen slechts een paar eeuwen zou kunnen exploderen. Deze theorie heeft echter veel kritiek gekregen, aangezien de meeste astronomen geloven dat er nog steeds heliumfusie plaatsvindt in Betelgeuze.
Naast de explosies van zware reuzensterren zoals Betelgeuze, zijn er ook andere soorten supernova's. Witte dwergen kunnen bijvoorbeeld zwaar genoeg worden om onder hun eigen gewicht ineen te storten en te exploderen als ze massa opslurpen van een begeleidende ster. Hoewel deze supernova's gemakkelijker over het hoofd te zien zijn, blijven ze net zo fascinerend en waardevol voor sterrenkundig onderzoek.
