Terwijl de gletsjers smelten, worden mogelijk slapende ziekteverwekkers wakker gemaakt die een bedreiging kunnen vormen. Onderzoek wijst uit dat deze 'doemscenario's' geen sciencefiction meer zijn, maar een reële dreiging vormen voor het milieu en mogelijk ook voor de mensheid.
Smeltend ijs en permafrost: een verborgen bedreiging
Naarmate de aarde blijft opwarmen, smelten de gletsjers en permafrost in een alarmerend tempo. Dit is een bekende oorzaak van de toename van CO2 en methaan in de atmosfeer. Maar het is niet het enige risico. Wetenschappers waarschuwen dat er talloze slapende ziekteverwekkers kunnen zijn, opgesloten in het ijs en de permafrost, die weer tot leven kunnen komen en een bedreiging kunnen vormen voor het leven op aarde.
Dit 'doemscenario' is niet louter hypothetisch. Wetenschappers hebben bewijs gevonden in de vorm van een 48.500 jaar oud 'zombievirus' dat ze hebben gewekt uit Siberisch permafrost. Zodra het virus wakker werd, begon het direct te infecteren. Dit suggereert dat oud permafrost een potentieel reservoir kan zijn voor oude virussen, die kunnen vrijkomen naarmate het ontdooit.
Verschillende studies hebben aangetoond dat er een groot aantal oude ziekteverwekkers in permafrost zitten. In 197 monsters uit Zweeds permafrost vonden wetenschappers 1907 nog niet eerder beschreven viruspopulaties. Meer dan 58% van deze onbekende virussen was nog steeds actief. Als de permafrost smelt, kunnen deze onbekende virussen en bacteriën vrijkomen en de toch al kwetsbare Arctische ecosystemen verder ontwrichten.
Simulaties van oude ziekteverwekkers: een potentieel grote bedreiging
Simulatie-experimenten hebben uitgewezen dat oude ziekteverwekkers niet alleen kunnen overleven, maar ook kunnen evolueren. Ongeveer 3% van deze ziekteverwekkers werd dominant in hun nieuwe omgeving. De simulaties lieten ook zien dat het vrijkomen van slechts 1% van de slapende ziekteverwekkers al grote gevolgen kan hebben voor het milieu, met een wijdverspreide afname van gastheerorganismen. Dit wijst op het potentieel grote gevaar van deze oude microben voor ons milieu.
'Tijdreizende' ziekteverwekkers: een bedreiging voor het milieu en de mensheid
Met de huidige snelheid van klimaatverandering, met name in de poolgebieden, is het een reële mogelijkheid dat deze 'tijdreizende' ziekteverwekkers - die al millennia in ijs en permafrost zijn ingevroren - kunnen ontdooien en tot leven komen. Dit kan ernstige gevolgen hebben, niet alleen voor de mondiale milieu maar ook voor de mensheid. Deze mogelijkheid is niet langer alleen het domein van sciencefiction, maar is nu een reëel scenario waar we ons op moeten voorbereiden.
