De Zuidpool, die lange tijd werd gespaard van de effecten van klimaatverandering, lijkt dat geluk nu verloren te hebben. Satellietgegevens tonen aan dat het zee-ijsniveau op de Zuidpool nog nooit zo laag is geweest. Wetenschappers zijn verontrust en vragen zich af of we een kantelpunt hebben bereikt.
Historisch laag zee-ijsniveau op de Zuidpool
Het zee-ijsniveau rond de Zuidpool heeft een historisch laagtepunt bereikt, blijkt uit gegevens van het National Snow and Ice Data Center. Dit instituut verzamelt al veertig jaar lang satellietgegevens. Het huidige niveau is ongeveer een miljoen vierkante kilometer lager dan het laagterecord uit 1986. Dit baart wetenschappers zorgen, omdat de Zuidpool tot nu toe relatief gespaard is gebleven van de effecten van klimaatverandering.
Smeltend zee-ijs en de zeespiegelstijging
Hoewel smeltend zee-ijs op zich niet bijdraagt aan de stijging van de zeespiegel, kan het wel indirect effect hebben. Het zee-ijs voor de kust van het continent werkt als een stop die het afglijden van de gletsjers naar zee vertraagt. Als dat landijs in zee belandt, doet het wél de zeespiegel stijgen. Als de klimaatverandering ook invloed zou hebben op de Zuidpool, zou dat volgens klimatologen 'een absolute ramp voor de wereld' kunnen betekenen.
Door het smeltende zee-ijs zou het oppervlak van de oceaan steeds minder wit kleuren, en daardoor meer warmte absorberen. Dit zou op zijn beurt weer meer zee-ijs doen smelten. Als dit proces eenmaal in gang is gezet, is het bijna onmogelijk om het stop te zetten. Dit is een zorgwekkend scenario dat verschillende klimatologen vrezen.
Klimaatverandering maakt zijn opwachting op de Zuidpool
Volgens klimatoloog Niels Souverijns, die ervaring heeft op de Belgische Zuidpoolbasis, zien we nu ook aan de Zuidpool de effecten van klimaatverandering. Hij stelt dat de Zuidpool 'boven zijn stand heeft geleefd' door een sterk lagedrukgebied boven het Antarctisch schiereiland, dat koude wind aanvoerde. Nu lijkt het echter door natuurlijke variabiliteit en klimaatverandering aan warme lucht aangevoerd te krijgen.
Ondanks de alarmerende gegevens en trends, is het volgens Souverijns nog te vroeg om te wanhopen. De bijdrage van de Zuidpool aan de stijging van de zeespiegel blijft veel kleiner dan bijvoorbeeld die van Groenland. Het is nu belangrijk om een stap terug te doen en te proberen begrijpen wat het aandeel is van natuurlijke weerfenomenen en van de klimaatverandering.
